Trợ từ trong Tiếng Trung: Phân loại, cách dùng và ví dụ
Nắm vững 4 loại trợ từ trong tiếng Trung! Hướng dẫn cách dùng trợ từ kết cấu (的, 地, 得), trợ từ động thái (了, 着, 过) và trợ từ ngữ khí (吗, 呢, 吧).
Trợ từ trong tiếng Trung là gì?
Trợ từ (助词 /zhùcí/) là các chữ Hán đi kèm với thực từ (danh từ, động từ, tính từ) hoặc đoản ngữ, dùng để biểu thị:
- Quan hệ kết cấu: Nối định ngữ với trung tâm ngữ (ví dụ: 的).
- Quan hệ động thái: Biểu thị trạng thái đang diễn ra hay đã hoàn thành (ví dụ: 着, 了, 过).
- Ngữ khí: Thể hiện thái độ, cảm xúc của người nói (ví dụ: 吗, 呢).
Ví dụ:
这是我新买**的**手机。 /Zhè shì wǒ xīn mǎi de shǒujī/: Đây là điện thoại mới tôi mua.
他睡**着**呢。 /Tā shuì zhe ne/: Anh ấy đang ngủ đấy.
Đặc điểm ngữ pháp của trợ từ Tiếng Trung
Trợ từ là loại từ đặc biệt trong ngữ pháp Tiếng Trung với các đặc điểm:
- Không độc lập: Trợ từ luôn phụ thuộc vào từ, tổ hợp từ hoặc câu; chúng có vị trí cố định.
- Không có nghĩa từ vựng: Ý nghĩa của trợ từ phụ thuộc hoàn toàn vào ngữ cảnh và chức năng ngữ pháp.
- Đọc thanh nhẹ: Đa số trợ từ đều được đọc bằng thanh nhẹ (khinh thanh), ví dụ: 的, 地, 得, 吗, 呢.
- Chức năng kết nối: Đóng vai trò then chốt trong việc diễn đạt các quan hệ kết cấu và động thái.
Phân loại và cách dùng trợ từ kết cấu (的, 地, 得)
Trợ từ kết cấu là nhóm trợ từ quan trọng nhất, dùng để liên kết các thành phần bổ nghĩa trong câu.
| Trợ từ | Cách dùng/Cấu trúc | Ví dụ (Mới) |
| 的 /de/ | Liên kết Định ngữ và Trung tâm ngữ. Định ngữ (sở hữu, mô tả, hạn định) + 的 + Danh từ (Trung tâm ngữ). | 他**的** 自行车 /Tā de zìxíngchē/: Xe đạp của anh ấy. |
| 最喜欢**的** 颜色 /Zuì xǐhuān de yánsè/: Màu sắc yêu thích nhất. | ||
| 地 /de/ | Liên kết Trạng ngữ và Động từ. Trạng ngữ (cách thức, trạng thái) + 地 + Động từ (Trung tâm ngữ). | 妈妈**耐心地** 教我做饭。 /Māma nàixīn de jiāo wǒ zuò fàn/: Mẹ kiên nhẫn dạy tôi nấu ăn. |
| 他**高兴地** 笑了。 /Tā gāoxìng de xiào le/: Anh ấy vui vẻ cười. | ||
| 得 /de/ | Liên kết Động/Tính từ và Bổ ngữ. Động từ/Tính từ (Trung tâm ngữ) + 得 + Bổ ngữ (Khả năng, Trạng thái, Mức độ). | 你 跑**得** 真**快**。 /Nǐ pǎo de zhēn kuài/: Bạn chạy thật sự nhanh. |
| 这道菜**做得** 非常**好吃**。 /Zhè dào cài zuò de fēicháng hǎochī/: Món ăn này làm ngon vô cùng. |
Trợ từ động thái trong tiếng Trung: Biểu thị trạng thái và hoàn thành
Trợ từ động thái đứng ngay sau động từ hoặc tính từ để biểu thị sự thay đổi, hoàn thành hay tiếp diễn của hành động.
| Trợ từ | Chức năng | Ví dụ (Mới) |
| 了 /le/ | Hoàn thành hành động (sau Động từ) hoặc Sự biến đổi (cuối câu). | 我昨天晚上看**了** 一本书。 /Wǒ zuótiān wǎnshang kànle yī běn shū/: Tối qua tôi đã đọc xong một quyển sách. |
| 天**气**变冷**了**。 /Tiānqì biàn lěng le/: Thời tiết trở nên lạnh rồi. | ||
| 着 /zhe/ | Hành động đang tiếp diễn hoặc Trạng thái tồn tại. | 门**开着**呢。 /Mén kāizhe ne/: Cửa đang mở đấy. |
| 他**站着** 看报纸。 /Tā zhànzhe kàn bàozhǐ/: Anh ấy đang đứng đọc báo. | ||
| 过 /guò/ | Hành vi đã từng xảy ra và kết thúc trong quá khứ (mang tính kinh nghiệm). | 她**没**去**过** 上海。 /Tā méi qù guò Shànghǎi/: Cô ấy chưa từng đi Thượng Hải. |
| 我**学过** 法语。 /Wǒ xué guò Fǎyǔ/: Tôi đã từng học tiếng Pháp. |
Trợ từ ngữ khí: Thể hiện thái độ người nói
Trợ từ ngữ khí thường đứng cuối câu để biểu thị thái độ, cảm xúc, hoặc mục đích của câu nói (nghi vấn, khẳng định, cầu khiến…).
| Trợ từ | Chức năng biểu thị | Ví dụ (Mới) |
| 吗 /ma/ | Nghi vấn (Câu hỏi Coˊ… khoˆng?) | 你认识这位先生**吗**？ /Nǐ rènshi zhè wèi xiānshēng ma/: Bạn quen vị tiên sinh này không? |
| 呢 /ne/ | Nghi vấn (Câu hỏi tỉnh lược/ Thıˋ sao?) hoặc Trạng thái tiếp diễn. | 妈妈在看电视，爸爸**呢**？ /Māma zài kàn diànshì, bàba ne/: Mẹ đang xem TV, còn bố thì sao? |
| 吧 /ba/ | Cầu khiến, Đề nghị, Thương lượng hoặc Phỏng đoán. | 我们去图书馆复习**吧**。 /Wǒmen qù túshūguǎn fùxí ba/: Chúng ta đi thư viện ôn tập nhé. |
| 啊 /a/ | Ngạc nhiên, Cảm thán, Xác nhận. | 这个蛋糕真好吃**啊**！ /Zhège dàngāo zhēn hǎochī a/: Cái bánh kem này ngon thật đấy! |
| 的 /de/ | Khẳng định, Nhấn mạnh sự chắc chắn (Đặc biệt trong khẩu ngữ). | 他一定会成功**的**。 /Tā yīdìng huì chénggōng de/: Anh ấy nhất định sẽ thành công mà. |
Các trợ từ tiếng Trung thông dụng khác (们, 所, 连)
Ngoài ba nhóm chính trên, một số từ loại khác cũng được xếp vào nhóm trợ từ do chúng gắn liền và bổ sung chức năng ngữ pháp cho từ gốc:
| Trợ từ | Chức năng | Ví dụ (Mới) |
| 们 /men/ | Số nhiều (danh từ chỉ người, đại từ). | 老师**们** 正在开会。 /Lǎoshīmen zhèngzài kāihuì/: Các giáo viên đang họp. |
| 连 /lián/ | Nhấn mạnh (thường dùng trong cấu trúc 连… 都/也… – Ngay cả… cũng…). | 你**连** 我的名字**也**忘了。 /Nǐ lián wǒ de míngzì yě wàng le/: Bạn ngay cả tên tôi cũng quên rồi. |
| 所 /suǒ/ | Tạo cụm danh từ hóa (trong văn viết trang trọng, 所 + Động từ). | 我们**所** 看到的问题 /Wǒmen suǒ kàndào de wèntí/: Vấn đề mà chúng ta nhìn thấy. |
Bài tập vận dụng trợ từ tiếng Trung có đáp án
Bài tập: Sắp xếp các từ sau thành câu hoàn chỉnh:
- 买/的/他/新/衣服/了/了。
- 呢/房间/在/她/看书/着。
- 说/得/中文/流利/你/很/。
- 你/法国/去/过/吗/？
- 啊/这/蛋糕/真/好吃/个/！
Đáp án:
- 他买了**新**的**衣服**了。 (Anh ấy đã mua quần áo mới rồi.)
- 她**在**房间**看**着**书**呢。 (Cô ấy đang đọc sách trong phòng.)
- 你**中文**说**得**很**流利**。 (Tiếng Trung của bạn nói rất lưu loát.)
- 你**去**过**法国吗**？ (Bạn đã từng đi Pháp chưa?)
- 这**个**蛋糕**真**好吃**啊**！ (Cái bánh kem này ngon thật!)
Như vậy, bài viết đã hệ thống toàn bộ kiến thức quan trọng về các loại trợ từ trong tiếng Trung. Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn sử dụng các trợ từ này một cách tự nhiên và chính xác nhất.
Thông tin liên hệ:
Liên hệ ngay tại fanpage WanYu Academy hoặc gọi hotline 028 7306 8968.
Tư vấn trực tiếp tại Tầng 4 TTTM Pandora, 1/1 Trường Chinh, phường Tây Thạnh, quận Tân Phú.
Đọc Thêm:
