Mỗi dịp Tết Đoan Ngọ, bên cạnh việc ăn bánh ú tro, giết sâu bọ hay tắm lá thuốc, người Trung Quốc còn có một phong tục rất đặc biệt: đeo bùa 5 màu. Thoạt nhìn chỉ là những sợi chỉ ngũ sắc giản dị, nhưng trong tâm thức người Trung Hoa, bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ là vật linh thiêng giúp xua đuổi tà khí, bảo vệ sức khỏe và mang lại may mắn. Cùng Wan Yu Academy khám phá ý nghĩa sâu xa của tập tục này – nơi tín ngưỡng, y học và triết lý ngũ hành hòa làm một.

Nguồn gốc của bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ

Bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ (五色丝线护符 – Ngũ sắc ti ty hộ phù) có lịch sử hàng nghìn năm, xuất phát từ thời Chiến Quốc. Theo Sở Từ – Ly Tao của Khuất Nguyên, người dân thời ấy tin rằng ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch là “ngày độc”, khi âm khí mạnh, sâu bọ phát triển, dễ sinh bệnh. Để tránh tà khí và cầu bình an, họ đeo những sợi chỉ ngũ sắc tượng trưng cho ngũ hành – kim, mộc, thủy, hỏa, thổ, nhằm cân bằng năng lượng cơ thể và trời đất.

Truyền thuyết còn kể rằng, năm ấy Khuất Nguyên trẫm mình xuống sông Mịch La vào ngày Đoan Ngọ, người dân thả bánh tro và bùa ngũ sắc xuống sông để trừ tà, mong hồn ông được siêu thoát. Từ đó, bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ trở thành biểu tượng của lòng thành, bảo hộ và tưởng nhớ người trung nghĩa.

Ý nghĩa từng màu trong bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ

Mỗi sợi chỉ trong bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ đều mang một ý nghĩa riêng, gắn liền với quy luật ngũ hành tương sinh tương khắc của văn hóa Trung Hoa:

• Đỏ – Hỏa: Biểu tượng của năng lượng, sinh khí và sự dũng cảm.

• Xanh – Mộc: Đại diện cho sự sống, phát triển và hy vọng.

• Vàng – Thổ: Mang lại bình an, vững vàng và ổn định cho gia đạo.

• Đen – Thủy: Xua đuổi tà khí, bảo vệ khỏi tai ương.

• Trắng – Kim: Tượng trưng cho trí tuệ, sự trong sạch và phúc lành.

Khi năm màu hòa quyện trên cùng một sợi dây, người Trung Hoa tin rằng âm dương được cân bằng, ngũ hành hòa hợp, mang lại sự may mắn và bình an suốt năm.

Cách làm và sử dụng bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ

Theo phong tục truyền thống, bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ thường được cha mẹ chuẩn bị cho con trẻ từ sáng sớm ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Người ta dùng chỉ ngũ sắc xe lại, thắt thành vòng đeo tay, vòng cổ, hoặc buộc ở cổ chân.

Cách làm bùa 5 màu

1. Chuẩn bị 5 cuộn chỉ màu: đỏ, vàng, xanh, trắng, đen.

2. Xe đều các sợi chỉ lại với nhau, thắt nút ba lần – tượng trưng cho “tam tài: thiên – địa – nhân”.

3. Khi hoàn thành, người ta niệm lời chúc phúc: “Ngũ sắc hộ thân, phúc thọ song toàn.”

Ngoài ra, một số vùng còn treo bùa 5 màu trước cửa nhà hoặc trên cánh tay trẻ nhỏ, để “tà khí không bén mảng”.

Thời điểm tháo bùa

Khi mùa mưa qua đi (thường sau tiết Hạ Chí), người ta tháo bùa và thả xuống sông hoặc giếng, tượng trưng cho việc rửa trôi điều xui, giữ lại may lành. Người Trung Quốc tin rằng: “Thả bùa xuống nước, vận rủi trôi đi, bình an ở lại.”

Ý nghĩa y học và tâm linh của bùa 5 màu

Bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, mà còn được lý giải bằng khoa học cổ truyền:

Theo Đông y:

Màu sắc có thể ảnh hưởng đến khí huyết con người. Ngũ sắc tương ứng với ngũ tạng – đỏ (tim), xanh (gan), vàng (tỳ), trắng (phổi), đen (thận). Đeo bùa ngũ sắc được cho là giúp điều hòa khí huyết, cân bằng năng lượng cơ thể trong những ngày nắng nóng, khi dễ sinh bệnh.

Theo triết học phương Đông:

Ngũ hành tượng trưng cho vũ trụ và con người. Khi năm màu cùng tồn tại, đó là biểu hiện của sự hòa hợp giữa thiên – địa – nhân, giúp tâm an – thân an – gia an.

Biến thể của bùa 5 màu trong văn hóa hiện đại

Ngày nay, bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ không chỉ là phong tục cổ, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa tinh thần được tái hiện qua nhiều hình thức hiện đại:

• Trang sức ngũ sắc: Vòng tay, vòng cổ làm từ sợi chỉ hoặc bạc đính ngũ sắc, mang ý nghĩa phong thủy.

• Quà tặng bình an: Nhiều gia đình tặng nhau bùa ngũ sắc vào dịp Đoan Ngọ để cầu sức khỏe và may mắn.

• Hoạt động văn hóa – giáo dục: Tại các trường học Trung Quốc, trẻ em được hướng dẫn tự làm bùa ngũ sắc để hiểu thêm về ý nghĩa lễ Tết cổ truyền.

Nhờ vậy, dù thời gian trôi qua, phong tục bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ vẫn được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ như một phần linh hồn của văn hóa Trung Hoa.

Tại Wan Yu Academy, bạn không chỉ được học ngôn ngữ mà còn được khám phá những biểu tượng văn hóa sâu sắc như bùa 5 màu Tết Đoan Ngọ – nơi ngôn ngữ gắn liền với phong tục, truyền thống và niềm tin Á Đông. Hãy để mỗi bài học là một hành trình hiểu thêm về văn hóa Trung Hoa – đầy sắc màu, ý nghĩa và nhân văn. Đăng ký ngay hôm nay cùng Wan Yu Academy – học tiếng, hiểu văn hóa, sống trọn tinh hoa phương Đông.

Thông tin liên hệ:

Liên hệ ngay tại fanpage Wan Yu Academy hoặc gọi hotline 028 7306 8968.

Tư vấn trực tiếp tại Tầng 4 TTTM Pandora, 1/1 Trường Chinh, phường Tây Thạnh, quận Tân Phú.

Đọc thêm:

1. Văn hóa tặng quà của người Trung Quốc: Ý nghĩa và những món quà được ưa chuộng
2. Thư pháp Trung Quốc – Khám phá nghệ thuật chữ viết tinh hoa
3. Văn hóa ẩm thực của người Trung Quốc: Tinh hoa trong từng món ăn