Văn hoá trà đạo của Trung Hoa – Tinh hoa nghệ thuật và tâm hồn

Văn hoá trà đạo Trung Quốc 

Trà đạo Trung Quốc, hay còn gọi là “trà nghệ” (茶艺), là một nét văn hóa đặc sắc, kết tinh từ hàng ngàn năm lịch sử, thể hiện sự tinh tế và triết lý sống của người Trung Hoa. Không chỉ đơn thuần là việc thưởng thức trà, trà đạo Trung Quốc là nghệ thuật kết hợp giữa việc pha trà, thưởng trà và cảm nhận sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Hãy cùng Wan Yu tìm hiểu trà đạo Trung Quốc là gì? Văn hoá này không chỉ gợi lên hình ảnh của những tách trà thơm ngon mà còn là hành trình khám phá văn hóa, tâm linh và phong cách sống.

Nguồn gốc và lịch sử trà đạo Trung Quốc

Trà đạo Trung Quốc bắt nguồn từ thời nhà Đường (618–907), khi trà trở thành thức uống phổ biến trong giới quý tộc và học giả. Lục Vũ, được mệnh danh là “Trà Thánh”, đã viết cuốn Trà Kinh (茶经), đặt nền móng cho nghệ thuật trà đạo. Cuốn sách này không chỉ mô tả cách trồng, chế biến và pha trà mà còn đề cao ý nghĩa tâm linh của việc thưởng trà.

Trong thời nhà Tống (960–1279), trà đạo được nâng tầm với các nghi thức cầu kỳ, đặc biệt là phong cách “đấu trà” (茶斗), nơi các trà sư thi tài pha chế và trình bày trà. Đến thời nhà Minh (1368–1644), trà đạo dần trở nên giản dị hơn, tập trung vào sự tinh khiết và tự nhiên, phù hợp với triết lý Thiền tông.

Ý nghĩa văn hóa của trà đạo Trung Quốc

Trà đạo Trung Quốc không chỉ là một hoạt động xã hội mà còn mang ý nghĩa triết học sâu sắc. Nó thể hiện các giá trị cốt lõi của văn hóa Trung Hoa, trà đạo nhấn mạnh sự cân bằng giữa con người và thiên nhiên, giữa tâm hồn và thể xác. Trong không gian trà đạo, người thưởng trà tìm thấy sự yên bình, tách biệt khỏi sự xô bồ của cuộc sống. Mỗi động tác trong nghi thức trà đạo đều được thực hiện với sự cẩn trọng và kính trọng, từ cách cầm chén trà đến việc mời trà. Trà đạo đề cao sự giản dị tránh phô trương, hướng tới sự chân thật và tinh khiết.

Các loại trà phổ biến trong trà đạo Trung Quốc

Trà đạo Trung Quốc sử dụng nhiều loại trà khác nhau, mỗi loại mang hương vị và ý nghĩa riêng:

1. Trà xanh: Như Long Tĩnh (龙井) hay Bích Loa Xuân (碧螺春), nổi bật với hương vị tươi mát, nhẹ nhàng, tượng trưng cho sự thanh tao và tinh khiết.

2. Trà ô long: Như Thiết Quan Âm (铁观音) hay Đại Hồng Bào (大红袍), có hương thơm nồng nàn, vị ngọt hậu, thể hiện sự cân bằng giữa trà xanh và trà đen.

3. Trà đen: Như trà Phổ Nhĩ (普洱) hay Chính Sơn Tiểu Chủng (正山小种), mang hương vị đậm đà, sâu lắng, thường được dùng trong các dịp đặc biệt.

4. Trà trắng: Như Bạch Hào Ngân Châm (白毫银针), nhẹ nhàng và tinh tế, phù hợp với những người yêu thích sự thanh thoát.

5. Trà hoa: Kết hợp giữa trà và các loại hoa như hoa nhài, hoa cúc, mang đến hương vị dịu dàng và thư giãn.

Nghi thức trà đạo Trung Quốc

Nghi thức trà đạo Trung Quốc, đặc biệt là phong cách Công Phu Trà (工夫茶), là một quá trình cầu kỳ, đòi hỏi sự tập trung và khéo léo. Các bước cơ bản bao gồm:

1. Chuẩn bị dụng cụ: Bộ dụng cụ trà đạo thường bao gồm ấm trà, chén tống, chén quân, khay trà và các phụ kiện như thìa trà, kẹp gắp. Các dụng cụ thường được làm từ gốm sứ, đất sét tử sa hoặc tre.

2. Làm nóng dụng cụ: Tráng ấm và chén bằng nước nóng để đảm bảo vệ sinh và giữ nhiệt độ ổn định.

3. Đo lường trà: Lượng trà được đong cẩn thận, thường là 1/3 đến 1/2 ấm trà, tùy thuộc vào loại trà.

4. Rửa trà: Đổ nước nóng vào ấm để tráng trà, sau đó đổ nước đi ngay. Bước này giúp loại bỏ bụi bẩn và làm trà “thức dậy”, sẵn sàng tỏa hương.

5. Pha trà: Nước nóng ở nhiệt độ phù hợp (thường từ 80–95°C tùy loại trà) được rót vào ấm. Thời gian hãm trà kéo dài từ 10 giây đến vài phút, tùy thuộc vào loại trà và sở thích.

6. Rót trà: Trà được rót từ ấm vào chén tống, sau đó chia đều vào các chén quân để đảm bảo hương vị đồng nhất. Người pha trà thường rót một cách chậm rãi, thể hiện sự tôn trọng và khéo léo.

7. Thưởng trà: Trà được thưởng thức từng ngụm nhỏ, cảm nhận hương thơm, vị ngọt và hậu vị. Người uống trà thường chia sẻ câu chuyện, triết lý hoặc đơn giản là tận hưởng khoảnh khắc tĩnh lặng.

Trà đạo Trung Quốc không chỉ là một nghệ thuật pha trà mà còn là biểu tượng của sự tinh tế, bình an và kết nối. Trong từng tách trà, người thưởng thức không chỉ cảm nhận được hương vị mà còn thấu hiểu triết lý sống hài hòa, giản dị và sâu sắc của văn hóa Trung Hoa. trà đạo Trung Quốc đã và đang là cầu nối văn hóa, đưa tinh hoa của đất nước này đến với thế giới, mời gọi mọi người cùng dừng lại, chậm rãi thưởng thức và tìm về sự tĩnh lặng trong tâm hồn.